top of page

De waarde van kunst herbekeken

Bijgewerkt op: 2 aug 2023





Dit is mijn persoonlijke reactie op de manier waarop de kunsten op dit moment worden gezien en behandeld, volgens de huidige overheidsmaatregelen.



Aan al wie het aanbelangt,

Aan degenen die het mandaat hebben om te beslissen over de mate waarin wij nog kunst mogen en kunnen beleven in de tijd die komt,



Alsof 2020 nog niet uitdagend genoeg was voor velen van ons, blijkt ook de deur te sluiten voor een normale en gezonde beleving van kunst.

Ronduit hartverscheurend vind ik dat. Als kunstenares, als psychologe maar vooral als mens.


Ik neem de vrijheid om mijn stem te vertegenwoordigen. Niet omdat ik mezelf beschouw als een of ander expert maar omdat ik tot in mijn kern geloof dat mijn stem even veel waard is als die van degenen tot wie ik me richt.

Bovendien zijn we vrij om ons te uiten naargelang onze eigen mening. Dat staat althans in artikel 19 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.


Echter, er is ook een artikel 27 en dat stelt: je hebt het recht om te genieten van kunst en wetenschap.

Interessant!


Daarbij komt ook: De overheid moet ervoor zorgen dat er een "orde" is die al deze rechten beschermt.


Nu stel ik me toch enkele vragen. Zoals: waar is de bescherming van de kunst? Op welke manier wordt op dit moment de culturele sector behandeld met de zorg die het verdient?

De culturele sector is niet zomaar een ding of een concept; het is een benaming die een zeer grote groep mensen symboliseert die een specifieke gave hebben en erin slagen om via deze gave anderen niet alleen te ‘entertainen’ maar ook te inspireren, te troosten, aan te moedigen, te doen lachen in tijden van miserie, en te VERBINDEN.


Kunst (in alle vormen) is een onmisbaar fundament van een goed functionerende maatschappij.


Kunst is ook overal. Overal en altijd.

Zingen vele ouders geen kinderliedjes? Laten kinderen niet trots hun eerste tekening zien? Schrijven mensen geen prachtige verhalen, poëzie, boeken? Zijn we niet getuigen van ontzagwekkende beeldhouwwerken, indrukwekkende choreografieën en nog zo veel meer?


Is dit alles niet een vorm van kunst, van creativiteit? Worden verhalen niet geschreven, toneelstukken niet bedacht, knuffeldieren niet vormgegeven?

Wordt dit alles niet gecreëerd in een begaafd brein dat de bedoeling heeft om anderen te beroeren of iets bij te brengen, of om zichzelf te ontdekken?

Toch wel en ze slagen er nog in ook. Klinkt alsof kunstenaars - ongeacht hun specialiteit - experts zijn in hun vak. Zo is dat: kunst verruimt uw geest. Kunst daagt u uit om andere invalshoeken te bekijken. Kunst laat u weten wie u bent. Kunst wordt veel gebruikt als therapievorm. Terecht, ik heb namelijk zelf al zeer vaak de eer gehad om te zien hoe creativiteit mensen van alle leeftijden helpt om een groter gevoel van welbevinden te ervaren. Ik zeg ook openlijk dat ik er volop van geniet om te schilderen en dat dit een onmisbaar onderdeel is van mijn uniciteit als mens.

Ik ben namelijk niet bang om kunst en creativiteit op waarde te schatten. Bovenal helpt kunst u om te verbinden met uzelf. En dat is nu eenmaal te kostbaar om in woorden uit te drukken.


Wanneer u terug kijkt op de ontelbare keren dat u in aanraking kwam met kunst: was dit alles niet essentieel aan uw kindertijd, uw ontwikkeling, uw leerproces, uw vorming als persoon?

Beeld u in dat dit er allemaal niet was geweest. Denk de sprookjes weg, denk knip- en plakwerk voor kleuters weg, denk de muziek weg waarop u als een halve kleine gek stond te dansen. Sta even stil bij alle keren dat u in aanraking kwam met kunst en dat dit op een of andere manier een positieve bijdrage leverde aan uw leven. Dat is haast onmogelijk want kunst is overal en altijd en zo aanwezig dat we het bijna over het hoofd zien. Bijna.


Neem dit alles weg en voel de leegte. Als u durft, voel de leegte.

Want voelen, dat is aan de durvers! En als u de leegte voelt - of zelfs maar 10% ervan - wel, dat is de leegte die ontstaat wanneer men iets essentieels uit het dagelijks leven van de mensen wegneemt.

En dat kan ik simpelweg niet aanvaarden.


O wee als de kunsten van het toneel verdwijnen.

Men sprak al over een stijging in het aantal mentale problemen ten gevolge van de huidige omstandigheden. Ik denk dat we met de trage dood van de kunsten best extra psychiatrische instellingen openen. Is daarvoor budget? Ik mag hopen van wel.


U kunt nu kritisch zijn en zeggen: u kan toch ook knippen en plakken in uw bubbel? U schildert graag, wat houdt u tegen?

Niets houdt mij tegen. Alleen, kunst vraagt ook om gedeeld te worden. En dan bedoel ik niet alleen op sociale media.

Ik bedoel niet alleen in onze bubbel maar ook daarbuiten - met elkaar, in verbinding - uiteraard op een respectvolle, doordachte en verantwoordelijke manier.

Daarnaast is er ook een niet zo onbelangrijk gegeven: deze kunstenaars hebben ook geld nodig om te kunnen overleven in ons systeem! Zo is dat, en na maandenlang ‘stilzitten’ en alsnog andere manieren proberen te bedenken om een inkomen te verschaffen, weten deze mensen écht niet wat hun te wachten staat. En dat is geheel onverdiend. In tegenstelling tot die euro’s dan, want voor kunst mag betaald worden. Het positieve effect van kunst op uw geest, lichaam, hart en gemoed, dat is de verdienste van de kunstenaar. En, wacht eens… ‘Je hebt recht op werk in het beroep dat je zelf kiest. Je hebt ook recht op een rechtvaardig loon voor je werk.’

U raadt het al: alweer zo’n schitterend bedachte én ondertekende stelling uit de Verklaring van de Rechten van de Mens.

Met een beetje creativiteit moet het zeker lukken om de culturele sector op een waardige manier te verwelkomen. En indien u zelf niet goed weet hoe - geen enkel probleem - er is een hele groep mensen met een creatieve geest die niet kan wachten om aan de slag te gaan. Experts in hun veld. Vraag het hen. Ik weet zeker dat we - vanuit dialoog en wederzijds respect - tot harmonieuze oplossingen kunnen komen.


Ik geloof niet dat het jullie ontbreekt aan intelligentie. Ik geloof niet dat jullie vanbinnen door en door slecht zijn. Ik geloof niet dat jullie niet in staat zijn om jullie job uit te voeren.


Ik geloof wel dat, helaas, jullie hart gesloten is. En dat is misschien nog het triestigste van de hele zaak.

Een mens met een gesloten hart verliest namelijk het contact met zijn menselijkheid.

Laat dat nu net één van de dingen zijn die kunst ons bijbrengt.


Als u de kunstenaar direct of indirect verbiedt om zich te uiten - en dat lijkt deze dagen op een heel subtiele maar niet onopgemerkte manier te gebeuren - ontneemt u hem of haar de kans om zichzelf te zijn. En wie kan zich zo’n arrogantie veroorloven dat hij of zij zich gerechtigd waant om dat te doen?


U bent er misschien onderhand moe van geworden maar ik kom nog een laatste keer terug op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.

In het laatste artikel van de Verklaring staat:

Geen enkel land en geen enkel mens mag proberen om de rechten te vernietigen die in deze Verklaring staan.


Misschien zijn we (nog niet) in vernietigingsmodus maar we lijken toch aardig op weg.

Uw hart openen is een beslissing. Uw hart openen is niet vrijblijvend, tenminste niet als u oprecht op zoek bent naar beterschap en vooruitgang, niet enkel voor uzelf, maar ook voor uw naaste, uw kinderen, uw familieleden, uw buren, uw gemeenschap, uw landgenoten en zelfs volslagen vreemden.

Wie weet slaagt u er zelfs in om uw hart te openen, voor die ene kunstenaar die u van toeten noch blazen kent, maar die u lang geleden zo heeft geraakt, met zijn of haar sprookje, kindertekening, liedje of grapjes.


Open uw hart. Erken de waarde van de kunsten. Breng ze terug, want we hebben ze allemaal nodig.



Augustus 2020

Steffi Pieters


Kunstenares Psychologe

Vrije ziel






Comentários


​© 2024 IN ESSENCE
Alle rechten voorbehouden

​

Foto's Steffi op deze website

door Alejandra Orosco Veneros

 

bottom of page