Ter ere van iedereen die ooit diepe of ondiepe pijn heeft geleden, en zich afvraagt wat de betekenis of het doel ervan is.
Dit is mijn schrijven, voor jou, voor jullie.
Prélude
Met deze blog wil op geen enkele manier pijn bagatelliseren, noch wil ik stellen dat het gemakkelijk is om pijn als geschenk te zien, laat staan dat het zo hoort.
Wie door pijnen gaat, weet dat ‘het geschenk in de pijn’ zowat het laatste is waarmee je kan of wilt verbinden. Ik ben door episodes van pijn gegaan waarbij ik, als iemand me op dat moment over het geschenk van mijn pijn had gesproken, de persoon op een allerminst vriendelijke manier had weggestuurd. Ik druk me zacht uit.
Ook gaat dit niet over het goedpraten of romantiseren van pijn, vooral wanneer deze heel diep gaat en de levenskwaliteit van de drager serieus ondermijnt.
Deze post is zowat het tegenovergestelde hiervan.
Ik ken pijn heel goed. Mijn pijn, natuurlijk. Ik heb alleen maar mijn eigen ervaring ermee. Ik spreek niet voor anderen noch wens ik dat te doen. Het is ook mijn plaats niet.
Ik neem elke vorm van pijn serieus, inclusief alle vormen die ik niet ken - wat in wezen alle pijnen zijn die buiten mijn persoonlijke ervaring liggen, en dat zijn er natuurlijk heel wat.
Mijn professionele activiteiten als hulpverlener alsook mijn persoonlijke ervaringen als mens hebben me ook in nauw contact gebracht met de pijn van vele anderen.
Dit is een boodschap van hoop en aanmoediging, een uitnodiging tot een ander perspectief, met alle vrijheid - zoals steeds - om (deels) te verwerpen dan wel in zich op te nemen wat voor elkeen klopt.
Het is nogal wat… wanneer de pijn nu net het geschenk is.
Contradictorisch en misschien zelfs onnatuurlijk, lijkt het.
Tegelijkertijd is alles yin en yang.
Waar donker is, is licht, en vice versa.
Pijn kan ontzettend moeilijk zijn om te dragen, te verdragen.
Het kan ontzettend moeilijk zijn om er ruimte voor te houden en het niet te willen onderdrukken of ervan te willen weglopen.
Ik sta hierbij vooral stil bij degenen die (bijna) constant met pijn worden geconfronteerd en/of heel intense pijn beleven.
Het onderdrukken of weglopen is alleen maar een uiting van hoe overweldigend pijn kan zijn in onze menselijke ervaring. Daarom laat het veel ruimte voor begrip bij iedereen die een basishoeveelheid empathie in het hart draagt.
Hoewel ik het anders zou willen, ben ik niet op ieder moment in staat ben om mijn pijn te eren en te ervaren als geschenk.
Ik loop soms weg van pijn. Ik onderdruk hem. Dat is deel van mijn mijn mens-zijn.
Dit is wie we zijn als mensen. We zijn het soort wezens dat heel wat te verwerken krijgt in het leven, en dat tegelijkertijd heel (veer)krachtig is en in staat is om transformatie binnenin onszelf te bewerkstelligen.
Pijn kan - wanneer we ons hier stukje bij beetje in bekwamen en ons eigen uniek proces eren en respecteren - getransformeerd worden. Een groot hulpmiddel hierbij is naar de pijn toe gaan en ermee verbinden, voldoende om het geschenk ervan te kunnen voelen.
Met ‘geschenk’ bedoel ik niet dat het fijn is om pijn te hebben. Wel verwijs ik naar de dieperliggende betekenis van pijn, dat pijn er niet ‘zomaar’ is en dat lijden geen willekeurig iets is, waar je dan maar mee moet leren leven omdat het nu eenmaal zo is.
De boodschap erin, erachter, eronder, eromheen.
De pijn kunnen en durven omarmen, hoe moeilijk ook, niet vanuit martelaarschap maar vanuit een diep weten en vertrouwen in onszelf, dat deze pijn een betekenis heeft en dat of misschien zelfs verdwijnt.
We zijn in staat zijn om met onze pijn om te gaan.
Vele mensen leren anderen aan hoe hun pijn te aanvaarden. Ik vind dat een prachtig en krachtig iets. Niet per se willen dat pijn weggaat. Dat is voor vele mensen ook een grote opluchting; de aanvaarding. Zo gaat pijn je niet langer beheersen en kan je vanuit meer vrijheid je leven leiden. Echter, ik merk dat het aanvaarden van pijn, wat voor mij vooral gaat om het omhelzen ervan en dus het ‘er naartoe gaan’, ermee ‘verbinden’, de pijn lichter en zachter maakt, iets makkelijker te verdragen. Hoewel aanvaarding van de pijn - zoals het vaak wordt aangeleerd - niet als doel heeft om de pijn weg te nemen of te verzachten, heb ik gemerkt dat het voor vele mensen wel zo werkt.
Ongeacht eenieders relatie met pijn, merk ik dat ik voor mezelf ook op zoek ben naar transformatie. Innerlijke alchemie. Dat is wat voor mij klopt.
Het is natuurlijk ook mogelijk dat de boodschap van de pijn net is dat je je pijn mag aanvaarden, dat pijn deel uitmaakt van het leven of dat je om steun en hulp mag vragen wanneer je daar nood aan hebt.
Misschien is het geschenk net het leren aanvaarden. Het zal voor iedereen anders zijn.
Als studente van de helende kunsten en het leven zelf, kan ik vertellen dat de ene week het leven me al wat meer voer geeft om mee te oefenen dan de andere. Soms ben ik voorbereid, soms niet. Soms zie ik het geschenk verschijnen na goed te hebben geobserveerd, soms wil ik mijn pijn gewoon weghalen en vind ik het hele geschenk-discours maar dikke zever. Kwestie van open en eerlijk te zijn.
Wel zie ik meer en meer, en vaker en vaker, de betekenis van pijn in. Hoe ik dit kan zien als een geschenk. Dat werkt voor mij dan weer helend.
Hoe ik de pijn kan composteren zodat er iets moois uit kan voortkomen, al is het iets dat ik in mijn leven niet meer zelf tot wasdom zal zien komen.
Sommige zaadjes planten we in vertrouwen, zonder te weten wat het resultaat zal zijn en wanneer het zich zal tonen. We planten, uit liefde.
Een persoonlijk delen: ik heb weleens heel intense episodes van hoofdpijn. Ik zeg ‘hoofdpijn’ vanwege een gebrek aan helderheid over wat het nu juist is. Ik benoem het meestal als migraine omdat de beschrijving van migraine het meest aansluit bij mijn ervaring. De pijn die ik op zulke momenten - soms uren- of dagenlang - voel, is zodanig overweldigend dat ik moeite heb om het onder woorden te brengen. Functioneren is op die momenten haast onmogelijk, afhankelijk van de graad van pijn die zich aandient. Soms is de pijn gewoon allesoverheersend en is dat het enige wat ik nog kan voelen.
Deze episodes zijn met de jaren afgenomen, naarmate ik meer en meer leerde verbinden met mezelf en mijn binnenwereld. Dat op zich is een interessant gegeven.
Op zo’n momenten van intense pijn, probeer ik daarnaast toch te voelen wat ik nodig heb op een dieper niveau. Welke boodschap wordt er gecommuniceerd en kan of wil ik op dat moment niet waarnemen en/of uitdrukken?
In mijn geval weet ik dat mijn hoofd vaak doet pijn omdat ik niet (genoeg) naar mijn hart luister, en wat er daar leeft.
Een wereld op zich, het hart, met een geheel eigen en zichzelf onderhoudende botanische tuin vol flora van allerlei aard - jouw aard om specifiek te zijn - en die misschien grotendeels ongekend is.
Onontgonnen terrein.
Ons hart vertegenwoordigt wie we in wezen zijn. Wat dragen we nu echt in ons? Onder eventueel vele maskers of achter vele remmingen en patronen.
Intense pijn kan erop wijzen dat we ver uit verbinding zijn geraakt met onszelf, dat we ons leven niet helemaal leven zoals we dat écht willen of kunnen.
Dat kan gaan over ‘kleine’ situaties of grotere levensbeslissingen, en alles daar tussenin.
In het geval van mijn hoofdpijn ervaar ik zo’n felle pijn dat ik amper kan voelen wat ik nodig heb. Ook hier weer de paradox; want het is net het voelen wat mij uit mijn hoofd haalt en aldus de pijn kan laten zakken. Bij hoofdpijn is er in wezen te veel (innerlijke) spanning rond het hoofd en het denken.
Vaak probeer ik te bedenken wat me kan helpen op zo’n momenten, maar dan ervaar ik weer heel weinig ruimte in mijn cognitief veld om met een strategie op de proppen te kunnen komen. Bovendien zit er net een ontzettend belangrijke sleutel in het voelen op zich.
Laat dat ‘voelen’ nu net zijn wat we als mensheid behoorlijk beangstigend vinden, en geneigd zijn - om allerlei redenen - te onderdrukken. Wat - bewust of onbewust - wordt onderdrukt, wordt alsnog UITGEDRUKT via een tal van wegen, waarbij het lichaam als voorname boodschapper hoort.
Wanneer ik erin slaag om iets meer ruimte te creëren in en rondom mijn pijn, kan ik meer vanuit zachtheid en compassie voelen, in plaats van overweldigd te worden of me ertegen te verzetten.
Wat er dan meer en meer beschikbaar wordt, is de stem van het hart.
De stem van het hart straalt in mijn perceptie zachtheid, rust en eenvoud uit.
Daarnaar luisteren is niet eenvoudig wanneer je pijn voelt die alle aandacht trekt, of deze nu fysiek, mentaal, emotioneel of spiritueel is.
Zo veel mogelijk de pijn omarmen en innerlijk ‘ruimte’ creëren, kan net voldoende speling geven om een laag dieper te kunnen gaan.
Tijdens de laatste episode die ik meemaakte, slaagde ik er in om drie kaarten te trekken uit een kaartenset die ik heb met als thema ‘het innerlijk kind’. Je weet wel, dat schitterende wezen dat we allemaal in ons meedragen en hopelijk voor altijd een stem mag blijven hebben.
Dit pak kaarten is een tool die ik niet alleen gebruik in therapie maar ook voor mezelf wanneer ik er nood aan heb.
Even wat context: ik was in conflict met mezelf over een bepaalde beslissing. Hoewel optie A me heel veel voordelen zou brengen, was optie B meer respectvol voor wie ik ben als persoon. Dit innerlijk conflict genereerde zo veel spanning en ‘denken’ omdat ik leunde richting optie A, beredenerend hoe ik een grote kans zou kunnen missen, terwijl optie B nu eenmaal veel dichter bij mijn hart lag en al het overdenken tot stilstand bracht.
Ik trok intuïtief drie kaarten die veel positiviteit uitstralen en aldus heel haaks stonden op mijn ervaring van dat moment. Ik probeerde - hoe moeilijk ook - deze positiviteit bij me te laten binnenkomen.
De derde kaart staat voor een soort beschermer van het hart. Wanneer ik deze omdraaide en voor het eerst zag, nam de pijn in mijn hoofd meteen toe. Interessant; hierin zat dus een sleutel.
Ik las de uitleg die bij de kaart hoort… Het gaat over een archetype, een aanwezigheid of een symbolische persoon die ter hulp komt wanneer iemand het het meest nodig heeft, geen weg naar buiten ziet of de wanhoop nabij is. Het gaat ook over de kracht die iemand heeft om over te gaan tot transformatie.
Deze boodschap lezen was geruststellend, ook al was het een pagina in een boekje.
Soms hebben we gewoon de nood om eraan herinnerd te worden hoe krachtig we zijn en dat we in ons proces van de weg vinden van donker naar licht, ondersteund worden.
Interlude
Ik ben een groot liefhebster van de magie van compassie. ‘Magie’ omdat het echt een groot verschil kan maken.
Wanneer mensen niet verbonden zijn met mededogen, neigen ze anderen of zichzelf te veroordelen en zeggen ze mogelijks dingen als:
‘Als ik hem/haar was, zou ik…'
Wel, dat weet je niet. Je zit niet in die situatie.
We kunnen niet voelen wat een ander voelt noch is het veroordelen van anderen helpend voor wie dan ook. Ik heb momenten beleefd waarop het ervaren van mededogen van buitenaf me heling bracht en de pijn een mooiere plek kon krijgen.
Compassie maakt dat we ons gezien en gehoord worden, ook al zijn we de enige persoon met onze unieke ervaring.
Compassie kan op zachte wijze een gevoel van omringd en ondersteund worden stimuleren, ook al neemt het niet de pijn weg.
Toch kan pijn ook een uitdrukking zijn van ons niet gehoord of gezien voelen. Wanneer we dan ontvangen worden in een sfeer waarin we er mogen zijn en er compassie is voor wat we doormaken, dan komt er ook ruimte voor ons mens-zijn en alles wat misschien aan de oppervlakte wilt komen op een pijnloze manier, maar dat nu niet kan.
De pijn ‘houden’, er ruimte voor houden, het als het ware omarmen, laten voelen dat je er bent, kan heel geruststellend zijn.
De pijn krijgt dan de kans om te praten, om zich te uiten, om haar ware vormen te tonen, haar vele gezichten.
Ik weet dat het verleidelijk is om de grijpen naar de snelle verlichting; een pilletje ligt in de meeste huishoudens niet ver weg.
Toegegeven; ik neem af en toe ook een pijnstiller. Dat doe ik echter pas nadat ik een kans heb gegeven aan natuurlijke methoden en voel dat ik mijn grens (bijna) wordt overschreden.
Wanneer mijn levenskwaliteit onder nul zit en verlichting brengen aanvoelt als zelfliefde. Iedereen heeft natuurlijk zijn of haar eigen maatstaf.
Ik accentueer ook graag dat het al dan niet nemen van medicatie een uiterst unieke beslissing is waar elkeen recht op heeft en verantwoordelijkheid raagt. Niemand anders dan de persoon in kwestie is in mijn ogen een geldig referentiepunt om te oordelen of de persoon dat in zijn of haar situatie best doet of niet. Daarnaast is er natuurlijk ook mogelijks het referentiepunt van externe hulpverleners.
Persoonlijk, wanneer ik dan toch eens een pilletje neem…
...dan gun ik mijzelf een stukje verlichting, zodat er net voldoende ruimte vrijkomt om te onderzoeken wat de onderliggende boodschap is omdat de fysieke pijn niet langer op de voorgrond staat of, eenvoudigweg, om te kunnen inslapen of rusten, wat ook weer antwoorden brengt.
Ik heb me daarna vaak overgeleverd gevoeld aan de pijn en bovenop de fysieke uitdaging, wanhoop gevoeld. Dit gaf me ook te kennen dat wat er zich bij mij afspeelde, niet louter een fysiek probleem was dat ik even kon wegslikken. En dat bracht me dan weer meer in verbinding met mezelf, mijn pijn, en… het geschenk.
Hoe intens de pijn soms ook die we meemaken, en hoe graag we hem ook (zo snel mogelijk) weg willen.
Er is een andere kant van het verhaal.
Zonder al deze pijnen zou ik dit hier nu niet schrijven.
Ik zou niet in staat zijn om de hoeveelheid compassie uit te stralen die ik nu uitstraal, vanuit mijn ervaring - niet omdat het moet of omdat ik psycholoog ben of wat dan ook.
Ons mens-zijn creëert meer menselijkheid, en als pijn dan toch bij de menselijke ervaring hoort, geloof ik dat mededogen een onmisbare kwaliteit is in ons leven.
Als pijn ons iéts kan brengen, laat het dan compassie zijn, of liefde of begrip. Kracht of doorzettingsvermogen, dankbaarheid voor wat er wél kan of wat er wél is.
Elkeen zal het weten: zijn of haar boodschap, meegegeven via pijn.
Elk van ons is een geschenk of zich, met of zonder pijn.
Moge het geschenk van pijn ons deugd doen, en ons helen.
Warmte,
Steffi
Kamp je met enige vorm van pijn waarvan je voelt dat je er iets mee wilt? Dat je verlichting of beweging opzoekt? Therapie kan een grote ondersteuning zijn.
Vanuit professioneel en ervaringsdeskundig standpunt help ik je verder.
Hier vind je meer informatie over mijn manier van werken.
Comments